Tablice dwujęzyczne w Rudniku? Krzysztof Bajerski proponuje referendum: "Warto rozmawiać ze wszystkimi mieszkańcami"

Dwujęzyczne tablice w Rudniku – temat ciągnący się przez lata

Wracamy do tematu dwujęzycznych tablic nazw miejscowości, który po latach powrócił do gminy Rudnik. Przypomnijmy, że temat montażu dwujęzycznych tablic pojawił się po ogłoszeniu wyników Narodowego Spisu Powszechnego. Zgodnie z danymi z 2011 roku, w gminach Rudnik i Pietrowice Wielkie ponad 20 proc. mieszkańców zadeklarowało przynależność do mniejszości niemieckiej, co spowodowało, że gminy te stały się oficjalnie gminami mniejszościowymi. Przekroczenie progu 20 proc. umożliwiło pominięcie wielu procedur, takich jak konsultacje społeczne czy ogłoszenia – wystarczyła uchwała rady gminy oraz wniosek o ustalenie dodatkowej nazwy miejscowości i wpis do rejestru gmin, na terenie których używane są nazwy w języku mniejszości.

Mijały jednak kolejne lata, ale nic w tej sprawie się nie wydarzyło. Kiedy zmieniła się władza w Polsce, temat powrócił. Jak mówił nam wójt Piotr Rybka, w zeszłym roku pojawiły się środki na montaż tablic, mając czas na ich realizację do końca roku, ale samorząd ostatecznie ich nie wykorzystał. Jak argumentował wójt, nikt nie był w stanie wykonać tego zadania w wyznaczonym czasie, a poza tym chciał najpierw poznać nastawienie mieszkańców do takich zmian. Ostatecznie, jak usłyszeliśmy, gmina wciąż planuje wprowadzenie dwujęzycznych tablic i czeka na kolejne środki z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Więcej: Rudnik czeka na dwujęzyczne tablice już dziewięć lat. Czy w końcu pojawią się w 13 sołectwach, tak jak w Łubowicach?

Bajerski o zmianach: Nie czas na takie decyzje

Kwestia zmian jednak nie wszystkim się podoba, o czym mówi Krzysztof Bajerski, radny powiatowy i sołtys Brzeźnicy – jednego z sołectw gminy Rudnik, które ma objąć zmiany, takie jak sąsiednie Łubowice, które jako jedyne w całej gminie od 2008 roku funkcjonują z drugą nazwą miejscowości – Lubowitz.

– Nie jestem przekonany, czy to jest odpowiedni czas, żebyśmy takie zmiany podejmowali. Jesteśmy w sytuacji, kiedy Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji jest bardzo obciążone, bo mówimy o ministerstwie, które ma te tablice sfinansować – mówi, stojąc na tle tablicy z nazwą miejscowości Brzeźnica. Argumentuje, że w obecnej sytuacji, służby mundurowe nie mają pieniędzy na podwyżki, a jednocześnie istnieje potrzeba przeznaczenia funduszy na wymianę tablic. – My chcemy tutaj łatwo wrzucić trochę pieniędzy, żeby te tablice wymienić – dodaje.

Bajerski podkreśla, że zmiana może prowadzić do niepotrzebnych podziałów w społeczeństwie. Nawiązuje do sytuacji politycznej. – W sytuacji, kiedy politycy niemieccy, głównie z AfD, sugerują, że te nazwy polskie im urągają, że tu powinny być nazwy niemieckie. Niepotrzebnie się podkładamy i coś takiego wrzucamy do tej propagandy niemieckiej, niebezpiecznej dla nas – stwierdza.

Kultura i tożsamość regionu – inne priorytety niż zmiana tablic

W rozmowie z Bajerskim zwracamy uwagę na argument, który pojawia się ze strony Mniejszości Niemieckiej – że nie da się zaprzeczyć, że na tych terenach żyła ludność niemiecka. Anita Pendziałek, przewodnicząca DFK Gamów i pracownik Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców Województwa Śląskiego, podkreślała w rozmowie z Nowinami, że jeśli szanujemy historię, powinniśmy robić to w całości, a nie wybierać tylko te elementy, które nam pasują.

Krzysztof Bajerski, komentując te słowa, zwraca uwagę na historię nazw miejscowości. – Wszystkie nazwy miejscowości są słowiańskie. Niemcy, gdy byli na tych ziemiach, kiedy nimi zawiadywali, zniemczyli je. Dopiero hitlerowcy je zmienili, tak aby je całkowicie zgermanizować – mówi sołtys Brzeźnicy.

W rozmowie z Bajerskim wracamy także do jego wcześniejszych słów o tym, że nie jest przekonany, czy to odpowiedni czas na takie zmiany.– Uważam, że są bardziej potrzebne rzeczy, np. moglibyśmy się zastanowić nad tym, jak dofinansować centrum Eichendorffa (w Łubowicach – przyp. red.), żeby ten teren lepiej funkcjonował, oddając historię ziemi – mówi.

Bajerski zastanawia się, co zmiana tablic miałaby dać. – To, że ktoś przyjedzie z Niemiec i będzie wiedział, w jakiej jest miejscowości? – pyta. – Stawiajmy na edukację historyczną, na docenienie różnorodności tego rejonu. Był tu morawski, niemiecki i polski wpływ, to nie jest jednoznaczne, że musi tu być tablica dwujęzyczna w takim języku – komentuje.

Sołtys Brzeźnicy mówi o referendum

Nawiązuje również do Ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, w której zapisano, że tablice mogą być stawiane na wniosek rady gminy, jeśli liczba mieszkańców gminy należących do mniejszości przekracza 20 proc. Tak jest w przypadku gminy Rudnik na podstawie wyników Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 roku. Po spisie z 2021 roku sytuacja się zmieniła. Bajerski wskazuje, że po ostatnim spisie Mniejszość Niemiecka w gminie Rudnik stanowiła niecałe 14 proc. – Jest tendencja spadkowa – kontynuuje, szacując, że obecnie ludność niemieckojęzyczna w gminie wynosi około 10 proc.

– Warto byłoby rozmawiać o takich rzeczach ze wszystkimi mieszkańcami. To nie powinna być decyzja sołtysa, wszyscy mieszkańcy powinni się wypowiedzieć – mówi. Bajerski dodaje, że sołtysi, którzy wypowiadali się rok temu na spotkaniu z wójtem, byli zdecydowanie negatywnie nastawieni do tych tablic. Radny powiatowy i sołtys wskazuje, że o podobnym stanowisku słyszał także w radzie gminy. Z kolei od wójta Piotra Rybki usłyszeliśmy, że większość radnych opowiedziała się za utrzymaniem wcześniejszych ustaleń.

Bajerski sugeruje, że temat powinien zostać przedyskutowany z mieszkańcami, np. poprzez referendum. Jak twierdzi, to mieszkańcy powinni zdecydować, ponieważ każdy jest związany z nazwą miejscowości, z której pochodzi. – Jeśli głosowanie w tej sprawie miało miejsce, to powinno odbyć się na sesji, żeby mieszkańcy mogli się z nim zapoznać – zaznacza.

Bajerski podkreśla także, że dotarły do niego niepokojące informacje. – Doszły mnie słuchy, co jest bardzo niebezpieczne, że radni są szantażowani, że muszą to przegłosować, bo jeśli nie, to zostaną zabrane godziny nauki języka niemieckiego, jako języka mniejszości, a także zabraknie dofinansowania dla mniejszości – mówi. – To w ogóle nie ma związku. Rzucanie takich argumentów jest manipulacją, karygodne. Nie powinniśmy dać się zastraszyć. Tak nie powinna wyglądać debata o tak ważnych sprawach jak tożsamość regionalna – dodaje.

Bajerski podkreśla, że jego zdaniem, to nie jest teraz dobry czas, by tablice dwujęzyczne stanęły w gminie Rudnik. Dopytujemy go, czy uważa, że w ogóle powinny się tam znaleźć. – Uważam, że skupianie się na takim działaniu, jako elemencie, który ma mówić o historii, może wypaczać tę historię. Powinniśmy mieć więcej informacji o tym, co działo się tu przez różne lata, jakich ludzi wydała ta ziemia: Niemców, Polaków i inne narodowości. To, że damy sobie niemiecką tablicę, nic nam realnie nie mówi. To mówi, że kiedyś był tu teren niemiecki, ale nic za tym więcej nie idzie – podsumowuje.